دستگاه ماهور و گوشه ها...

دستگاه ماهور یکی از گسترده‌ترین دستگاه‌های موسیقی ایرانی است و در ردیف‌های گوناگون در حدود ۵۰ گوشه دارد. دستگاه ماهور به علت حالت و ملودی روانی که دارد اغلب به صورت موسیقی شاد در جشن‌ها و اعیاد نواخته می‌شود. این دستگاه دارای گوشه‌های متنوعی است که با مقام‌های کاملاً متفاوت در سه بخش بم، میانی و زیر اجرا می‌شود. ناگفته نماند تمام گوشه‌ها به وسیلهٔ فرود به درآمد رجعت می‌کنند.

ماهور «دو»

ماهور دو، ماهوری است که گام آن از دو شروع می‌شود. یعنی نت شاهد آن دو می‌باشد و در تار وسه‌تار با کوک «دو-سل-دو-دو» نواخته می‌شود. در ماهور دو همه پرده‌ها همنام نت‌ها هستند یعنی به ترتیب دو – ر – می‌– فا - سل – لا - سی – دو. به بیان دیگر ماهور دو همانند گام ماژور دو در موسیقی کلاسیک است.

ماهور «ر»

برای ویلن و کمانچه معادل آن ماهور «ر» می‌باشد که شاهد آن نت «ر» است و نت «دو» نیز دیز می‌شود.

گوشه‌های اصلی و زیر مجموعه‌های آنها

درآمد : ( نت شاهد آن نت اول گام است یعنی «دو»)

گوشه گشایش(داد) : ( نت شاهد آن نت دوم گام است یعنی «ر»)

گوشه شکسته : ( نت شاهد آن نت پنجم گام است یعنی «سل»)

گوشه دلکش : ( نت شاهد آن نت پنجم گام یعنی سل است )

گوشه عراق : ( نت شاهد آن نت هشتم گام یعنی دو است )

گوشه راک: (شاهد و ایست آن نت دو یک اکتاو بالاتر از شاهد و ایست درآمد است)

گوشه فیلی: (شاهد آن فاصله درست پنجم بالاتر از درآمد یعنی «سل» می‌باشد و ایست آن می کرن که البته درصورت بازگشت به ماهور ایست آن مطابق با ایست ماهور خواهد بود)

گوشه‌های ضربی

مجلس افروز

چهار پاره

نام گوشه و رنگ‌ها

مقدمه داد

مجلس افروز

طرب انگیز

نصیرخوانی - توسی

چهارپاره - مرادخوانی

ماهور صغیر

حصار ماهور - ابل

راک هندی

راک کشمیر

راک عبداله

کرشمه راک

سفیر راک

رنگ حربی

رنگ یک چوبه

رنگ شلخو

ساقی نامه

رنگ شهرآشوب